คำศัพท์(2)

Délégation (n.f.) การมอบอำนาจ
Délégation หมายถึง การมอบอำนาจเพื่อกระทำการตามหน้าที่ ใช้ในกรณีที่กฎหมายยอมให้ผู้มีอำนาจหน้าที่มอบอำนาจให้ผู้อื่นกระทำการแทนตนได้ ซึ่งใช้ได้ทั้งกรณีการมอบอำนาจทางกฎหมายเอกชน และกฎหมายมหาชน เข่น กรณีที่ผู้จัดการบริษัทมอบอำนาจให้รองผู้จัดการเป็นผู้อนุมัติการลาของลูกจ้าง หรือ กรณีที่ผู้ว่าการฯ (Préfet) มอบอำนาจให้เจ้าหน้าที่คนใดคนหนึ่งเป็นผู้มีอำนาจในการกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง เป็นต้น

อย่างไรก็ดี คำนี้จะไม่ใช้กับกรณีการมอบอำนาจให้ไปทำนิติกรรม (acte juridique) ซึ่งจะใช้คำว่า "Mandat"

การมอบอำนาจประเภทนี้ แบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ

1. Délégation de compétence หรือ Délégation de pouvoir ได้แก่ กรณีที่เมื่อผู้มอบอำนาจ (délégant) มอบอำนาจใดๆให้ผู้รับมอบอำนาจ (délégataire) แล้ว ผู้มอบอำนาจจะไม่มีอำนาจกระทำการดังกล่าวอีก จนกว่าผู้มอบอำนาจจะถอนการมอบอำนาจนั้น ทั้งนี้จะไปกระทบการใดๆที่ผู้รับมอบอำนาจได้กระทำไปภายในขอบอำนาจแล้ว
ตามกฎหมายอาญาในกรณีความผิดของนิติบุคคล ผู้บริหารของบริษัทจะพ้นความรับผิดหากพิสูจน์ได้ว่าได้มีการ "Délégation de pouvoir" ให้กับผู้หนึ่งผู้ใดเพื่อควบคุมดูแลให้เป็นไปตามกฎหมายที่เกี่ยวกับความปลอดภัยในกรณีนี้แล้ว


2. Délégation de signature การมอบอำนาจประเภทนี้เป็นกรณีที่เมื่อผู้มอบอำนาจ (délégant) มอบอำนาจใดๆให้ผู้รับมอบอำนาจ (délégataire) แล้ว ตัวผู้มอบอำนาจยังคงมีอำนาจกระทำการดังกล่าวอยู่

Délégation de service public ใช้กับการดำเนินการจัดการบริการสาธารณะ (services publics) ในกรณีที่นิติบุคคลมหาชน(ปกติได้แก่องค์กรบริหารส่วนท้องถิ่น)ซึ่งมีหน้าที่กระทำการตามที่กฎหมายกำหนดได้มอบอำนาจบางอย่างให้กับนิติบุคคลอื่น(ส่วนมากเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายเอกชน)ภายใต้สัญญาในการดำเนินการจัดการให้บริการสาธารณะนั้น ๆ (เช่น สัญญาสัมปทาน)

การดำเนินการประเภทนี้โดยมากเป็นการให้บริการสาธารณะเกี่ยวกับอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม (Service public industriel et commercial) อย่างกรณีการให้บริการน้ำประปา อย่างไรตามฝ่ายปกครองไม่สามารถมอบอำนาจให้เอกชนกระทำการใด ๆ ที่โดยเหตุผลหรือตัวกฎหมายกำหนดให้เป็นหน้าที่ของฝ่ายปกครองเท่านั้น (Service public administratif) เช่น การรักษาความปลอดภัยของตำรวจ และการดูแลเกี่ยวกับสภาพบุคคลหรือทะเบียนราษฎร์

Délégation de vote ใช้ในกรณีที่สมาชิกรัฐสภามอบอำนาจให้สมาชิกด้วยกันเป็นผู้ออกเสียงแทน
โดยปกติการมอบอำนาจให้ออกเสียงแทนเป็นเรื่องต้องห้ามของรัฐสภา และจะตกเป็นโมฆะ (nul) ตามมาตรา 27 ของรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ยกเว้นจะเป็นกรณีที่กำหนดไว้ตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ (loi organique) และผู้รับมอบอำนาจจะออกเสียงแทนผู้มอบอำนาจได้ไม่เกิน 1 คน

ข้อยกเว้นที่ให้มอบอำนาจออกเสียงแทนได้กำหนดไว้ในมาตรา 1 ของกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ Ordonnance n° 58-1066 du 7 novembre 1958 แก้ไขโดย Loi organique 62-1 du 3 janvier 1962 (ประกาศ JORF เมื่อ 4 janvier 1962) มี 6 กรณีดังนี้
1.ป่วย, ประสบอุบัติเหตุ หรือมีเหตุการร้ายแรงกับบุคคลในครอบครัว ที่ทำให้สมาชิกรัฐสภาไม่สามารถเดินทางไปออกเสียงเองได้
2.ไปปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมายจากรัฐบาล
3.ถูกเรียกไปรับราชการทหาร ทั้งในยามสงบและยามสงคราม
4.ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐสภาหรือวุฒิสภาให้ไปปฏิบัติหน้าที่ร่วมประชุมในระดับระหว่างประเทศ
5.ไม่อยู่ในประเทศในขณะเปิดประชุมสภาสมัยวิสามัญ
6.กรณีเหตุสุดวิสัย ที่รัฐสภาเป็นผู้พิจารณาเป็นกรณีๆไป

ในการมอบอำนาจของสมาชิกรัฐสภาให้ออกเสียงแทนนี้ มาตรา 2 ของ Ordonnance n° 58-1066 du 7 novembre 1958 ได้กำหนดว่าจะต้องทำเป็นหนังสือกำหนดชื่อผู้รับมอบอำนาจ (délégué) ระยะเวลาที่มอบอำนาจ(หากไม่กำหนดจะใช้ได้ไม่เกิน 8 วัน นับแต่วันที่แจ้งแก่ประธานฯ แต่สามารถขอขยายระยะเวลาได้)พร้อมด้วยเหตุผลที่ไม่สามารถมาออกเสียงเอง และลงลายมือชื่อของผู้มอบอำนาจ เสนอต่อประธานสภาที่ตนเป็นสมาชิก ก่อนที่จะมีการเปิดให้ออกเสียงหรือก่อนการออกเสียงครั้งแรกแล้วแต่กรณี

Délégant หมายถึงผู้มอบอำนาจ ส่วนผู้รับมอบอำนาจมักใช้คำว่า délégataire อย่างไรก็ดี ในบางกรณีมักใช้คำว่า délégué เช่นในกฎหมายแรงงาน เราเรียกผู้แทนลูกจ้างว่า délégué du personnel เป็นต้น

นอกจากนี้คำว่า délégation ยังสามารถหมายถึงคณะบุคคลที่ได้รับมอบหมายร่วมกันให้เป็นตัวแทนหรือให้ปฏิบัติหน้าที่อย่างหนึ่งอย่างใดจากหน่วยงานหนึ่งๆก็ได้